Mẹo nhận biết thực phẩm hàn – nhiệt
Cổ nhân cho rằng: “Bệnh tòng khẩu nhập” (bệnh theo đường miệng mà vào), cho nên vấn đề kiêng kỵ trong ăn uống là rất cần thiết nhằm mục đích không ngừng nâng cao sức khoẻ và phòng chống tích cực bệnh tật. Cũng bởi vậy mà y học cổ truyền đã xếp yếu tố “ẩm thực bất điều” (ăn uống không hợp lý) là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh tật thuộc vào nhóm được gọi là “ bất nội ngoại nhân” cùng với hai nhóm khác là "nội nhân" và "ngoại nhân".
Thế nên, nhận biết những gì gọi là thực phẩm để ăn vào mang tính hàn hay nhiệt để phù hợp với thể trạng và tính chất món ăn là kiến thức cần học hỏi và quan sát để việc ăn uống trở nên hợp lý mà phòng chống bệnh tật.
1. Khái niệm tính hàn - nhiệt của thực phẩm
Khái niệm tính hàn nhiệt của thực phẩm, hay cơ địa nóng – lạnh xuất phát từ Y học cổ truyền Trung Quốc được ứng dụng từ nhiều năm ở một số nước Châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam. Trong y học cổ truyền, tính vị của thực phẩm bao gồm tứ vị là hàn – lương – ôn – nhiệt, tương ứng là lạnh – mát – ấm – nóng, trong đó khái niệm thực phẩm hàn – nhiệt là khái niệm phổ biến và được biết đến nhiều hơn cả.
Việc ăn uống hằng ngày dựa trên nguyên tắc cân bằng giữa thực phẩm hàn – nhiệt sẽ giúp cho cơ thể hài hòa, sức khỏe dồi dào, sống lâu trường thọ.
Thế nào là thực phẩm có tính nhiệt?
Những thực phẩm có tính nhiệt được cho là các loại thực phẩm ăn vào tạo cảm giác nóng và khô như các loại thịt đỏ, các loại gia vị (gừng, tỏi, ớt); các loại trái cây có vị ngọt (đào, nhãn vải).
Gừng, tỏi, ớt là các gia vị có tính nhiệt tạo cảm giác nóng.
Thế nào là thực phẩm có tính hàn?
Những thực phẩm có tính hàn lại là các thực phẩm tạo cảm giác mát và tươi, cung cấp độ ẩm cho cơ thể, ví dụ như các loại rau xanh, hải sản, đồ tanh (ếch, ốc).
Rau lá màu xanh là thực phẩm có tính hàn mang cảm giác mát.
Cách phân loại tính hàn - nhiệt của thực phẩm?
Ngoài ra, Đông Y còn phân loại tính hàn – nhiệt của thực phẩm dựa trên nhiều đặc điểm khác như:
Cách thức phát triển: Thực phẩm mọc theo chiều đi xuống thì là thực phẩm có tính hàn, mọc/phát triển theo hướng đi lên thì tính nhiệt.
Trạng thái của thực phẩm khi vào cơ thể: Thực phẩm có tính hàn sẽ có xu hướng chứa nhiều nước, mềm, còn thực phẩm có tính nhiệt thì có xu hướng nóng, khô, cứng.
>> Xem thêm:
2. Mẹo nhận biết thực phẩm hàn – nhiệt theo quan điểm Đông Y
Dinh dưỡng học cổ truyền luôn nhắn nhủ cơ thể con người phải luôn luôn giữ thế cân bằng động giữa âm và dương, giữa hàn và nhiệt, giữa bên trong và bên ngoài…, cho nên bất cứ thuốc hoặc đồ ăn thức uống nào khi đưa vào cơ thể cũng phải được lựa chọn cẩn thận để không làm mất thế cân bằng sinh tử này.
Nếu như cơ thể không may bị bệnh, nghĩa là sự thiên thịnh hay thiên suy đang hiện diện, thì việc "biện chứng" để "luận trị" bằng thuốc hoặc thức ăn nhằm lập lại thế cân bằng là điều rất cần thiết. Khi đó, chuyện nên ăn thứ này với cái gì, nên kiêng thứ kia khỏi cái gì là việc đáng cân nhắc và cần có kiến thức hiểu biết đúng đắn để áp dụng.
Ví dụ: Đông trùng hạ thảo, một loại dược liệu có tính ôn, vị ngọt.
Sau đây là mẹo nhận biết thực phẩm hàn - nhiệt theo quan điểm Đông Y mà các bạn cần nắm rõ:
Những thực phẩm màu xanh mang tính hàn – lạnh
Thực phẩm màu xanh gần mặt đất, hấp thụ khí ẩm ở mặt đất cho nên thường mang tính hàn như các loại đỗ, đậu, các loại rau xanh…
Những thực phẩm màu đỏ mang tính nhiệt – nóng
Thực phẩm màu đỏ như ớt, táo, quả lựu.. Mặc dù chúng sinh trưởng gần mặt đất nhưng những loại quả này có thể hấp thụ nhiều ánh nắng mặt trời do đó chúng mang tính nóng.
Thực phẩm mang vị đắng và chua có tính lạnh
Thực phẩm có vị đắng hoặc chua như mướp đắng, các loại rau đắng, khoai môn, quả mơ, quả đu đủ… thường có tính hàn – lạnh.
Mướp đắng (khổ qua) là thực phẩm mang tính mát, giải nhiệt.
Thực phẩm nhiệt ngọt, cay mang tính nóng
Thực phẩm cay, ngọt do chịu nhiệt của ánh sáng mặt trời trong một thời gian dài, chẳng hạn như tỏi, hồng, lựu nên chúng sẽ mang tính nóng.
Thực phẩm dưới nước có tính lạnh
Ngó sen, rong biển… là những thực phẩm mang tính lạnh do tính tiếp xúc với nước thường xuyên trong quá trình phát triển sinh trưởng.
Thực phẩm trong đất có tính nóng
Thực vật trong đất có tính nóng như lạc, khoai tây, củ từ, gừng… Do thời gian dài ở trong đất, hấp thu lượng nước ít và chậm vì thế chúng mang tính nóng.
Khoai tây là thực phẩm trong đất, nên sẽ có tính ấm nóng
Thực vật trong bóng râm có tính lạnh
Thực vật trong bóng râm hấp thụ nhiều khí ẩm, rất ít bị ánh nắng chiếu nên thường mang tính lạnh như nấm, mộc nhĩ…
Mộc nhĩ là thực phẩm có tính hàn lạnh
>> Xem thêm:
3. Lựa chọn thực phẩm hàn - nhiệt theo Âm Dương
Nguyên tắc quan trọng khi ăn uống là làm sao để cơ thể đạt được trạng thái QUÂN BÌNH ÂM DƯƠNG của cơ thể, nghĩa là phải chú trọng tính hàn - nhiệt của thực phẩm đưa vào cơ thể mà cân bằng theo Âm Dương. Bởi vì theo tiên sinh Ohsawa, khi cơ thể quân bình thì chúng ta sẽ thoát khỏi mọi bệnh tật và đạt được hạnh phúc và trí tuệ phát triển cao nhất.
Tùy vào mỗi người có thể trạng nhiệt ưu hay hàn ưu (cơ thể tính lạnh hay cơ thể tính nóng) mà nên lựa chọn thực phẩm sử dụng liều lượng nhiều hơn để cân bằng hoặc bù đắp cho thể trạng.
Thực phẩm hàn dành cho người thể nhiệt gồm:
Ốc các loại (ngêu, sò, hến…); Thịt vịt, thịt ngan, ngỗng, thịt trâu; Ếch, cóc; Các loại trứng; Các loại đỗ (đỗ đen, đậu nành, đậu đỏ, nước đậu, đậu tương, giá…); Chanh, cà tím, mướp đắng (khổ qua); Muối; Củ nghệ vàng; Măng tre; Rau muống, rau dền, rau mồng tơi, rau đay, rau nhút, rau sam, lá mơ; Dưa gang, mướp, bầu, bí đỏ…
Thực phẩm nhiệt dành cho người thể hàn gồm:
Thịt dê, thịt chó, thịt bò, thịt gà, trứng gà, thịt chim sẻ; Cá mè, Cá diếc, Gạo nếp, Bột mì, Gạo tẻ lâu năm, Rượu gạo, Giấm thanh, Cà rốt, Mướp, Rau cải có vị cay, Rau diếp cá, rau kinh giới, Tỏi tươi, Rau răm, Hẹ, Hạt tiêu, Gừng các loại (sống, khô, nướng)…
Thực phẩm có tính ôn (bình) bao gồm:
Ngũ cốc, khoai lang, táo ta, Củ cải đường, thịt lợn, thịt thỏ, cá chép, cá quả, khoai lang, sắn dây, vừng, dâu, khế, sữa, hoa thiên lý, đặc biệt là đông trùng hạ thảo cũng được liệt vào thực phẩm có tính ôn (bình)…..
Đông Trùng Hạ Thảo là thực phẩm mang tính ôn. - Hình minh họa: Món gà hấp Đông Trùng Hạ Thảo.
>> Xem thêm:
4. Các lưu ý về thực phẩm tính hàn - nhiệt
Dưới đây là những điểm cần lưu ý để ăn uống cân bằng:
- Nên ăn các thực phẩm gần ở mức quân bình (dương ít hoặc âm ít ) tránh các thức ăn cực dương hay cực âm: Phân định âm dương giữa các loại thực phẩm chúng ta nên ăn các thực phẩm từ nấm đến muối biển, tránh ăn Đường (cực Âm) hay Muối (cực Dương) quá nhiều.
- Người khuynh hướng âm tính thì nên ăn thêm những loại thực phẩm có xu hướng dương tính hơn để quân bình. Ngược lại, người dương tính thì nên ăn các thực phẩm âm tính nhiều hơn như rau củ, quả.
- Chú ý hài hòa âm dương giữa cơ thể với điều kiện làm việc và môi trường sống: Ví dụ, nếu hôm nay buổi sáng thức dậy tâm trạng của bạn cảm thấy vui vẻ, phấn chấn, thích hoạt động thì bạn đang ở trạng thái tính "dương", thì ngày hôm đó bạn có thể ăn nhiều thực phẩm âm hơn bình thường. Mặt khác, ngày hôm đó thời tiết âm u sắp có mưa hay bão thì có nghĩa là bạn đang ở trong điều kiện tính "âm", vì thế bạn cũng không nên ăn thức ăn tính âm nhiều mà nên chọn lựa những thức ăn tương đối tính "dương" hơn để quân bình với thời tiết bên ngoài.
Lưu ý ăn uống đúng đủ để cân bằng tính hàn - nhiệt.
- Tính chất công việc của bạn là chân tay hay trí óc mà chọn lựa thức ăn phù hợp: Nếu công việc của bạn hoạt động chân tay nhiều thì có nghĩa là tính "dương" chiếm ưu thế, vì vậy bạn có thể ăn thêm nhiều trái cây và nước để bổ sung cân bằng cho cơ thể phù hợp với lao động nặng nhọc. Ngược lại, nếu bạn làm công việc văn phòng chủ yếu ít vận động mạnh, thì bạn nên hạn chế ăn các thức ăn mang tính "âm" nhiều, bên cạnh đó là nên hoạt động thể dục nhiều vào sáng sớm để cân bằng một ngày làm việc.
-
Ý An hy vọng bài viết trên sẽ đem lại kiến thức bổ ích trong việc nhận biết thực phẩm hàn - nhiệt góp phần vào những bữa ăn dinh dưỡng mang lại cân bằng cơ thể cho gia đình bạn.
Tham khảo thêm các món ăn về Đông Trùng Hạ Thảo: TẠI ĐÂY.
Click mua nhanh sản phẩm Đông Trùng Hạ Thảo chính hãng của Ý An tại đây nhé: TẤT CẢ SẢN PHẨM hoặc click vào dòng bên dưới:
- 👉 Sản Phẩm Đông Trùng Hạ Thảo Sấy Thăng Hoa
- 👉 Sản Phẩm Đông Trùng Hạ Thảo Tươi
- 👉 Sản Phẩm Mật Ong Rừng Đông Trùng Hạ Thảo
- 👉 Sản Phẩm Đông Trùng Hạ Thảo Ý An SET 3 Lọ
- 👉 Sản Phẩm Rượu Tướng Quân
Nếu bạn cần hỗ trợ tư vấn chi tiết hay có nhu cầu mua đông trùng hạ thảo hãy liên hệ với Ý An theo thông tin dưới đây:
Website: https://dongtrunghathaoyan.com/
Hotline: 0888.981.489 (sms/zalo)
